Συνοπτικός Διαγωνισμός για το Πρόγραμμα Εκμάθησης Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας (ΕΝΓ) 2020-2021
Το Εθνικό Ίδρυμα Κωφών διακηρύσσει Συνοπτικό Διαγωνισμό για την υπηρεσία με τίτλο «Υλοποίηση του προγράμματος Εκμάθησης Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας (Ε.Ν.Γ.) του ΕΙΚ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΑΣ»
Η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα (ΕΝΓ) είναι η φυσική γλώσσα της κοινότητας των κωφών και βαρήκοων πολιτών που διαμένουν στην ελληνική επικράτεια. Σύμφωνα με το νόμο 4488/2017 (ΦΕΚ Α΄ 137, 13/09/2017) η ΕΝΓ αναγνωρίζεται ως ισότιμη με την Ελληνική και το Ελληνικό κράτος οφείλει να λάβει μέτρα για την προώθησή της καθώς και για την κάλυψη των αναγκών επικοινωνίας των κωφών και βαρήκοων πολιτών με στόχο την ισότιμη προσβασιμότητα των ανθρώπων με προβλήματα ακοής. Ο συγκεκριμένος νόμος (4488/2017) σχετίζεται με την εφαρμογή της σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ανθρώπων με αναπηρία που κυρώθηκε από την Ελληνική Βουλή το 2012 (νόμος 4074, ΦΕΚ Α΄ 88, 11/04/2011).
Το Εθνικό Ίδρυμα Κωφών (ΕΙΚ) είναι ο μόνος φορέας του κράτους που έχει την τεχνογνωσία και υλοποιεί πολιτικές για του κωφούς και βαρήκοους πολίτες της χώρας με προγράμματα έγκαιρης παρέμβασης για βρέφη και νήπια με προβλήματα ακοής και τις οικογένειες τους, προγράμματα διερμηνείας ΕΝΓ, προγράμματα εξυπηρέτησης πολιτών με προβλήματα ακοής, κτλ..
Υπολογίζοντας από τα δημογραφικά στοιχεία άλλων ευρωπαϊκών χωρών και των ΗΠΑ υπολογίζουμε ότι στην Ελλάδα υπάρχουν αυτή τη στιγμή τουλάχιστον 40.000 χρήστες (κωφοί και βαρήκοοι). Λόγω του ολοένα και μεγαλύτερου ενδιαφέροντος της κοινωνίας για τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες η ζήτηση για την εκμάθηση της ΕΝΓ βαίνει αυξανόμενη. Όμοια και σε άλλες χώρες (Ευρώπη – ΗΠΑ) υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την εκμάθηση της νοηματικής. Για παράδειγμα στις ΗΠΑ η εκμάθηση της Αμερικάνικης νοηματικής γλώσσας είναι η δεύτερη σε ζήτηση γλώσσα μετά τα ισπανικά.
Στα πλαίσια της εφαρμογής της σύμβασης για τα δικαιώματα των αναπήρων του ΟΗΕ (νόμος 4074/2011) και του νόμου 4488/2017 το ΕΙΚ υλοποιεί εδώ και χρόνια προγράμματα εκμάθησης ΕΝΓ. Τα προγράμματα ΕΝΓ του ΕΙΚ είναι τα μόνα που προσφέρονται χωρίς κόστος για τους συμμετέχοντες. Οι αιτήσεις συμμετοχής είναι πάρα πολλές κάθε χρόνο (500 έως 700 αιτήσεις). Ωστόσο για το ΕΙΚ προτεραιότητα έχουν οι γονείς παιδιών με προβλήματα ακοής καθώς και οι συγγενείς τους καθώς και πολίτες με προβλήματα ακοής που δεν γνωρίζουν τη ΕΝΓ και επιθυμούν να τη μάθουν. Ο μέσος χρόνος διδασκαλίας της ΕΝΓ για ένα βασικό επίπεδο (Lower) είναι περίπου ίδιος με τον χρόνο εκμάθησης οποιασδήποτε ομιλούμενης ξένης γλώσσας, δηλαδή περίπου 4 χρόνια.
Στα προγράμματα εκμάθησης της ΕΝΓ εργάζονται για το ΕΙΚ εκπαιδευτές της ΕΝΓ οι οποίοι είναι οι ίδιοι κωφοί. Είναι δηλαδή φυσικοί ομιλητές – νοηματιστές της ΕΝΓ. Λόγω του γεγονότος ότι δεν υπάρχει από το κράτος επίσημη σχολή και πρόγραμμα εκπαίδευσης για την εκπαίδευση εκπαιδευτών ΕΝΓ οι εκπαιδευτές ΕΝΓ που εργάζονται για το ΕΙΚ κρίνονται κυρίως από την προηγούμενη εμπειρία τους ως εκπαιδευτές ΕΝΓ καθώς και από άλλα τυπικά προσόντα.
Ο μέγιστος χρόνος διδασκαλίας για κάθε εκπαιδευτή είναι οκτώ εκπαιδευτικές (8) ώρες την ημέρα, με τα ανάλογα διαλείμματα. Αυτό συμβαίνει διότι σύμφωνα με την εμπειρία που έχει το ΕΙΚ όλα αυτά τα χρόνια που προσφέρει εκμάθηση ΕΝΓ οι εκπαιδευτές δεν αποδίδουν ικανοποιητικό επίπεδο εκπαίδευσης μετά από 8 συνεχόμενες ώρες εκπαίδευσης, χωρίς την ύπαρξη διαλειμμάτων μισής τουλάχιστον ώρας. Για τις υπόλοιπες ώρες οι εκπαιδευτές θα είναι υποχρεωμένοι να οργανώνουν τα μαθήματά τους και προετοιμάζουν το υλικό διδασκαλίας. Επιπλέον θα είναι υποχρεωμένοι να παράγουν υλικό διδασκαλίας στην ΕΝΓ που θα είναι στη διάθεση του ΕΙΚ, καθώς και να εφαρμόζουν όλες τις αναγκαίες τροποποιήσεις και αλλαγές στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. Όπως προαναφέραμε δεν υπάρχει επίσημο πρόγραμμα σπουδών για εκπαιδευτές ΕΝΓ. Επίσημο πρόγραμμα σπουδών δεν υπάρχει και για τη διδασκαλία της ΕΝΓ. Το ΕΙΚ λοιπόν οφείλει να δημιουργήσει αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών και υλικό διδασκαλίας για την ΕΝΓ.
Επιπλέον χαρακτηριστικά της ΕΝΓ είναι ότι πρόκειται για μειονοτική γλώσσα καθώς και για γλώσσα που δεν έχει γραπτή μορφή. Αυτό σημαίνει ότι η δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού είναι εξαιρετικά δύσκολη και επίπονη προσπάθεια. Επιπλέον, το εκπαιδευτικό υλικό θα πρέπει να ανανεώνεται και να εμπλουτίζεται με τρόπο σταθερό και συστηματικό. Τα στοιχεία αυτά καθιστούν αναγκαία τη εργασία των εκπαιδευτών στην προετοιμασία και τον εμπλουτισμό του υλικού διδασκαλίας καθώς και στη σύνταξη και προσαρμογή των αναλυτικών προγραμμάτων της ΕΝΓ. Θα πρέπει εδώ να τονιστεί ότι οι διαδικασίες αυτές γίνονται ακόμα πιο δύσκολες και περίπλοκες, λόγω του ότι η ΕΝΓ έχει διαφοροποιημένο τρόπο εκφοράς από την ομιλούμενη Ελληνική. Είναι δηλαδή μία οπτικοκινητική γλώσσα. Αυτό σημαίνει ότι ο σχεδιασμός πρέπει να είναι ανάλογος και η πλειοψηφία των υλικών θα πρέπει να είναι οπτικοποιημένα.
